Bu bölüm Bölüm 2 Güneş Enerji Santrali (GES) Bilgilendirme devamıdır…

10. BAŞVURULARIN DERLENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu süreç; İlgili Dağıtım Şirketine yapılacak olan başvuru sürecini ve bu başvurunun değerlendirilmesi ve İlgili Dağıtım Şirketi tarafından “Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu”nun düzenlenerek başvuru
sahibine tebliğ edilmesine kadar olan süreci içermektedir.

Başvuru Değerlendirme

Başvuru değerlendirmelerinde evrak eksikliği veya başka bir sebeple daha ileri tarihlere kalınması, şebeke kapasitesinin dolması sebebiyle başvurunun reddedilmesi ile sonuçlanabilir. Başvuru sahipleri,
başvurularını yaparken bu durumu göz önünde bulundurarak eksik evraksız başvuru yapmaya çalışmalıdırlar.

Dağıtım Şirketi her takvim ayı içerisinde kendisine yapılan başvuruları derleyerek, başvuruyu takip eden ayın ilk 20 (yirmi) günü içinde toplu olarak değerlendirmeye alır. Başvurular, kurulacak bir komisyon tarafından incelemeye alınır. Bu komisyon en az üç kişiden oluşur ve oy çokluğu ile karar alır.
İnceleme sonucunda, eksik ve/veya yanlış evrak tespiti halinde, başvuru sahiplerine, değerlendirme sonuçlarını takip eden 3 (üç) iş günü içerisinde bu eksiklikler ile ilgili bildirimde bulunulur ve eksikliklerin 10 (on) iş günü içerisinde tamamlanması istenir. Eksik  belgelerin bu süre içerisinde tamamlan(a)maması halinde başvuru reddedilerek sunulan belgeler başvuru sahibine iade edilir ve ilgili yerlere konu hakkında bilgi verilir. Başvurusu kabul edilen ve edilmeyen başvurulara ilişkin inceleme sonuç listesi, imzaya yetkili makam tarafından, değerlendirmeyi takip eden ayın beşinci günü İlgili Dağıtım Şirketinin internet sayfasında ilan edilir. Başvurunun reddedilmesi halinde ret gerekçeleri yazılı olarak bildirilir.
Eksik belgelerin ilgili süre içerisinde tamamlanması halinde, yapılan başvurular başvuru tarihi itibari itibari ile yapılan başvurularla birlikte değerlendirilir.

10.1. Başvuruların Değerlendirilmesi

Başvuruların derlenmesinin ardından, ilgili dağıtım şirketi, değerlendirmeye kabul edilen başvuruları bir araya getirip teknik değerlendirmeye alır. Her bir başvuru bağlantı ve sistem kullanımı açısından diğerlerinden bağımsız olarak değerlendirilir.  Bağlantı başvuru sonuçları ilgili dağıtım şirketinin internet sayfasında ilan edilir. Gerçekleştirilen teknik değerlendirme sonuçlarına göre şebekeye bağlanması muhtemel başvurular öncelik değerlendirmesine alınır. Öncelik değerlendirmesinde takip edilecek
basamaklar aşağıda yer almaktadır.

Öncelik Değerlendirmesi: İlgili dağıtım şirketi tarafından şebekeye bağlantısı yapılacak olan üretim tesisinin bağlantısına ilişkin değerlendirmede sırasıyla aşağıdaki kriterlere bakılır.

1. Başvuruya konu tesisin yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olması

2. Başvuruya konu tesisin kojenerasyon tesisi olması

3. Başvuru sahibinin son 1 yıl içerisindeki tüketim miktarının diğer başvurulardan yüksek olması*

4. Başvuruya konu üretim tesisinin tüketim tesisi ile aynı yerde olması

5. Başvurunun tüketim birleştirme hükümleri kapsamında bir başvuru olması

6. Başvuru sahibinin önceden olumlu bağlantı görüşü verilmiş bir başvurusunun olmaması

Henüz bir yıllık tüketimi olmayan başvurularda başvuru sahiplerinin yıllık tüketimleri, mevcut aylık tüketimlerinin ortalaması dikkate alınarak yıllık bazda hesaplanır. Sadece bir aylık tüketimin olması halinde ise bu tüketim dikkate alınarak yine yıllık bazda hesaplama yapılır. İnşa aşamasında olan tesisler için yapılan başvurularda proje değerleri dikkate alınarak en yakındaki benzer abonelerin tüketimlerine göre hesap yapılır.

Yapılan değerlendirme sonucunda, birden fazla başvurunun tüm kriterleri sağlaması durumunda İlgili Dağıtım Şirketine yapılan başvuru tarihi sıralamaya esastır. Bu durumda,başvurusunu daha önceki tarihte yapmış olan başvuru sahipleri sıralamada öne geçer.

Değerlendirme sonucunda ilgili dağıtım şirketi, başvurulara ilişkin gerekçeli değerlendirme neticesini her ayın 20 (yirmi)’sinde kendi internet sayfasında 1 (bir) ay süreyle ilan eder. Bağlantı noktası uygun bulunmayan başvurular için varsa alternatif bağlantı önerileri de aynı süreyle (bir ay) internet sitesinde ilan edilir.  Bağlantı noktaları uygun bulunan başvuru sahiplerinin başvuruları 10 (on) gün içerisinde YEGM’ye iletilir. Ön değerlendirmenin tamamlanması için başvurular YEGM teknik değerlendirmesinden geçer. YEGM, verilen köşe koordinatlarının başka proje ile çakışıp çakışmadığını kontrol eder. Değerlendirmeye ilişkin sonuçlar, ilgili dağıtım şirketinin internet sitesinden duyurulur.

11. BAĞLANTI VE SİSTEM KULLANIM ANLAŞMASI

Yapılan değerlendirmeler sonucunda bağlantı başvurusu kabul edilen başvuru sahiplerine, kabul ilanının tarihinden itibaren 1 (bir) ay içerisinde yazılı olarak başvuruda bulunmaları  halinde, ilgili dağıtım şirketi tarafından Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu şahsen veya vekâleten verilir. Belirtilen süre içerisinde bu kapsamda başvuruda bulunulmaması durumunda başvuru sahiplerinin olumlu bağlantı görüşleri kendiliğinden geçersiz hale gelir. Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu örneği, ilgili dağıtım şirketi tarafından standart belge olarak hazırlanır.

Bağlantı ve sistem kullanım anlaşmasının imzalanması, güneş enerjisi projesi geliştirme sürecinde yer alan üçüncü adımdır. Kılavuzun bu bölümünde, hem arazi tipi hem de çatı tipi proje geliştirmeyi planlayan proje sahiplerinin “Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu’nu” almalarından Bağlantı ve Sistem Kullanım Anlaşmasını imzalamalarına kadar geçen süreç detaylı bir şekilde incelenmektedir.

proje onay süreci

11.1. Proje Onayı

Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu gönderilen gerçek veya tüzel kişilere, mektubun tebliğ tarihinden itibaren 180 (yüz seksen) gün süre verilir. Bu sürenin ilk 90 (doksan) günü içerisinde üretim tesisi ve varsa irtibat hattı projesi Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kurum ve/veya tüzel kişilerin onayına sunulur (TEDAŞ’a). Doksan gün içerisinde proje onayı için başvuruda bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin bağlantı başvuruları geçersiz sayılarak sunmuş oldukları belgeler kendilerine iade edilir. Doksan gün içinde başvurmuş olan ancak eksik belgelerin zamanında tamamlanamamasının, başvuru sahiplerinin kendi kusuru olmadığının ilgili dağıtım şirketi tarafından yazılı olarak belirtilmesi durumunda, ilgili gerçek veya tüzel kişilere 3 (üç) ay ilave süre verilir. Bu süre içerisinde de belgelerin tamamlanamaması durumunda bağlantı anlaşması imzalama hakkı kaybedilmiş olur.

11.2. Bağlantı ve Sistem Kullanım Anlaşması

Üretim tesisinin inşaatına başlanabilmesi için İlgili Teknik Mevzuat çerçevesinde alınması gereken proje onayının zamanında ve eksiksiz olarak ilgili dağıtım şirketine sunulması halinde 30 (otuz) gün içerisinde ilgili Dağıtım Şirketi ( EDAŞ) ile bağlantı anlaşması imzalanır. Üretim tesisleri, Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya tüzel kişiler tarafından üretim tesisinin geçici kabulünün yapıldığı tarihten itibaren sisteme enerji verebilir.

Yönetmelik kapsamında üretim yapan gerçek veya tüzel kişiler için sistem kullanım bedeli ödenmesine yönelik uygulama aşağıdaki gibidir:

• Üretim ve tüketim tesisleri aynı yerde ise sisteme verilen veya sistemden çekilen net enerji miktarına göre sistem kullanım bedeli ödenir.

• Üretim ve tüketim tesisleri aynı yerde değil ise sisteme verilen ve sistemden çekilen enerji miktarları için ayrı ayrı sistem kullanım bedeli ödenir.

Bu uygulamaya istinaden, tüketimin yapıldığı yerin çatısına veya varsa aynı yerdeki boş araziye üretim tesisi kuran kişiler, daha az sistem kullanım bedeli ödeyeceklerinden, farklı bir yerdeki üretim tesisine göre daha avantajlı olacaklardır.

12.  ÜRETİM TESİSİNİN GEÇİCİ KABULÜ İÇİN YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER

Üretim tesisi kuran gerçek veya tüzel kişi; Şebekeye bağlanacak üretim tesisi, ilgili kriterlere ve bağlantı anlaşmasında yer alan şartlara uygun olduğunu ilgili dağıtım şirketine bildirir. Bunun ardından, ilgili dağıtım şirketi de üretim tesisinin geçici kabule hazır olduğunu tutanak ile imza altına alır. Üretim yapacak gerçek veya tüzel kişi; ilgili dağıtım şirketi ile birlikte imzalanan geçici kabule hazır tutanağı uyum raporunu kabul işlemi için Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya tüzel kişilere sunar ve kabul başvurusu yapar. Uyum raporunda; imalat testi, tip testleri veya sertifikaları ile ilgili teknik veri ve parametreler yer alır. Kabul işlemleri İlgili Teknik Mevzuata göre yapılır ve kabul işleminden sonra ilgili dağıtım şirketi ile 1 (bir) ay içerisinde sistem kullanım anlaşması imzalanır.

13. ÜRETİM TESİSİNİN GEÇİCİ KABULÜNÜN YAPILMASI VE İŞLETMEYE ALINMASI

Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubunu aldıktan sonra gerekli belgeleri ve işlemlerini tamamlayan, Sistem Bağlantı Anlaşmasını imzalayan başvuru sahipleri yatırımı tamamladıktan sonra geçici kabul işlemlerine başlar. Geçici kabul işlemlerinin yapılması için belirli bir süre mevcuttur. Bu süreler içerisinde geçici kabul işlemlerini tamamlayamayan tesislerin anlaşmaları geçersiz hale gelir.

Şebekeye bağlanacak üretim tesislerinin,

• Dağıtım sistemine YG seviyesinden bağlanacak ise 2 (iki) yıl
• Dağıtım sistemine AG seviyesinden bağlanacak ise 1 (bir) yıl
• İletim şebekesine bağlanacak ise Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği çerçevesinde aynı niteliklere sahip üretim tesisleri için öngörülen süre içerisinde geçici kabul işlemleri tamamlanmalıdır.

14. ÜRETİLEN İHTİYAÇ FAZLASI ENERJİ

Lisanssız elektrik üretimine yönelik mevzuat uyarınca, üretim tesisi kuran kişilerin tükettikleri kadar enerjiyi üretmeleri esastır. Bunun yanında, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim yapan tesisler için söz konusu olan bir uygulama mevcuttur. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesislerinde üretilerek sisteme verilen ancak üretim yapan kişiler tarafından tüketilmeyen/tüketilemeyen enerjinin birim kWh miktarı için aşağıdaki tabloda verilen ve YEK Kanununa ekli bulunan I Sayılı Cetvel’de kaynak bazında belirtilen teşvik bedeli karşılığı destek ödemesi yapılır.

1 sayılı cetvel

Üretim tesislerinde üretilerek sisteme verilen elektrik enerjisi, ilgili mevzuat uyarınca tesis edilen çift yönlü saatlik sayaçlar aracılığı ile belirlenir.

İhtiyaç fazlası enerji miktarının tespit edilmesi:

• Üretim ve tüketim tesisinin aynı yerde olması durumunda, üretim tesisinin Şebeke ile bağlantı noktasında bulunan çift yönlü ölçüm yapabilen saatlik sayaç verilerine bakılır. Günlük veriş ve çekiş miktarları karşılaştırılır ve günlük miktarların mahsuplaştırılması yapılır. Veriş miktarının fazla olması durumunda söz konusu fazla veriş miktarı günlük ve aylık ihtiyaç fazlası enerji miktarı olarak belirlenir.

• Üretilen elektrik enerjisinin, üretim tesisi ile aynı yerde kurulu tüketim tesisi ya da tesislerinde tüketilemeyen miktarı, aynı dağıtım bölgesinde olmak koşuluyla aynı kişinin uhdesindeki başka bir tüketim tesisinde ya da tesislerinde tüketilebilir.

• Tüketim tesisinin tüketimi üç zamanlı olarak hesaplanan tüketiciler için günlük üretim ve tüketim değerlerinin hesaplanmasında günlük toplam yerine üç zaman esası üzerinden yapılır.

• OSB dağıtım şebekesi içinde kurulacak üretim tesislerinden sisteme verilen enerji ancak OSB dağıtım şebekesine bağlı tüketim tesislerinde tüketilebilir. Serbest bölgelerde kurulacak üretim tesislerinden sisteme verilen enerji ise, ancak serbest bölge sınırları içerisinde yer alan tüketim tesislerinde tüketilebilir. Bu kapsamda sisteme verilen enerji için herhangi bir bedel ödenmez.

14.1 İhtiyaç Fazlası Enerjinin Satın Alınması

İhtiyaç fazlası elektrik enerjisi, görevli tedarik şirketi tarafından 13,3 cent  fiyatından YEKDEM kapsamında değerlendirilmek üzere 10 (on) yıl süreyle satın alınır. Bu süre, üretim tesisinin Şebekeye enerji vermeye başladığı tarihten itibaren hesaplanır.

Görevli tedarik şirketi ihtiyaç fazlası enerji miktarının birim kWh’sı için YEK Kanununun ekli I veya II Sayılı Cetvelinde uygun olan teşvik miktarı kadar ödeme yapar. Ödeme, Türk Lirası üzerinden yapılır. İlgili tablolarda belirlenen dövizin TL’ye çevrilmesinde enerjinin sisteme verildiği gündeki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası döviz alış kuru kullanılır.

Her bir üretici için belirlenen günlük ihtiyaç fazlası üretim miktarı ile YEK Kanununa ekli cetvellerde öngörülen fiyatın TL karşılığı çarpılarak günlük ödeme miktarı belirlenir.

Günlük Ödeme Miktarı = Günlük İhtiyaç Fazlası Üretim Miktarı x Teşvik Bedeli

15. YERLİ ÜRÜN KULLANIMININ DESTEKLENMESİ

Üretim tesislerinin yerli ürün kullanması durumunda, yerli ürün destekleme bedeli ödenir. Buna göre, belirlenen ihtiyaç fazlası üretim miktarı YEK Kanununa ekli II sayılı Cetvelde belirlenen fiyatlardan yararlanarak belirlenen destek fiyatıyla çarpılır ve yerli ürün kullanımını destekleme bedeli hesaplanır.

Bir tüketim tesisi için yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı birden fazla üretim tesisi kurulması halinde yerli ürün kullanım desteği, her bir üretim tesisi için ayrı ayrı uygulanarak hesaplanır. Bu desteklerden, tesisin geçici kabulünün yapıldığı tarihten itibaren 5 (beş) yıl süreyle faydalanılabilir.

Yerli ürün kullanım desteğinden faydalanabilmek için, YEK Kanununa ekli II sayılı Cetvelde adı geçen mekanik ve/veya elektro-mekanik akşamlardan her birinin, ithalat yılı baz alınarak, en fazla önceki 5 beştakvim yılında üretilmiş olması zorunludur. İmalatı bu tarihlerden daha öncesine dayanan aksamlar için bu destek geçerli değildir.

16. TÜKETİM BİRLEŞTİRME

Yönetmelik, aynı bina veya sitede yer alan tüketicilerin bir araya gelerek tek bir üretim tesisi kurmalarına imkân vermek için tüketim birleştirmeye olanak tanımıştır. Bu sayede, hem tek başına üretim tesisi kuramayacak kişilerin de yatırıma katılmalarının önü açılmakta, hem de küçük ölçekli ve ekonomik anlamda kârlı olmayan birçok küçük uygulama yerine, daha büyük ölçekli tek uygulama ile ölçek ekonomisinden faydalanılması imkanı doğmaktadır. Aynı bağlantı noktasına bağlanan veya elektrik enerjisi tüketimleri tek bir ortak sayaç ile ölçülebilen bir veya birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişi üretim tesisi kurmak amacıyla, uhdesindeki/uhdelerindeki tesislerde tüketilen elektrik enerjisi için tüketimlerini birleştirebilirler. Tüketimini birleştiren gerçek ve/veya tüzel kişiler, gerekli iş ve işlemlerin yürütülmesi için aralarından bir kişiyi vekâlet akdiyle tam ve sınırsız olarak yetkilendirir. Kurulacak üretim tesisinde ya da tesislerinde üretilecek elektrik enerjisi; tüketimlerini birleştiren kişilerin aralarında yetkilendirecekleri kişinin elektrik enerjisi üretimi sayılır. Aynı şekilde, tüketimini birleştiren gerçek ve/veya tüzel kişilerin tüketim tesislerinde tüketilen elektrik enerjisi; aralarından yetkilendirecekleri kişinin elektrik enerjisi tüketimi sayılır. Yapılacak iş ve işlemler, yetkilendirilen kişi nam ve hesabına yapılır. İlgili Dağıtım Şirketi ile görevli tedarik şirketi iş ve işlemlerinde yetkilendirilmiş kişiyi muhatap alır. Tüketim birleştirme ilgili dağıtım şirketine yapılacak yazılı bir başvuru aracılığıyla yapılır. Yazılı başvuru ekinde tüketimi birleştirilen tesislerin sahipleri, abonelik bilgileri, yıllık
tüketim verileri ilgili dağıtım şirketine sunulur.

Bir tüketim tesisi, aynı anda birden fazla tüketim birleştirme kapsamında yer alamaz.

17. ÜRETİM TESİSİ DEVRİ VE DİĞER HUSUSLAR

Geçici kabulü yapılmış olmak kaydıyla, Yönetmelik kapsamındaki üretim tesisi; satış, devir  veya diğer bir düzenleme ile üretim faaliyeti göstermek isteyen başka bir gerçek veya tüzel kişiye devredilebilir. Geçici kabulü yapılmamış üretim tesisleri devredilemezler.  Üretim tesisini devredecek ve devir alacak gerçek veya tüzel kişiler, devir işlemi gerçekleşmeden önce eşzamanlı olarak İlgili Dağıtım Şirketine başvuruda bulunur. İlgili dağıtım şirketi yapılan başvuruları, devir için gerekli belgelerin tam ve eksiksiz olması halinde 30 (otuz) gün içerisinde sonuçlandırır. Devir işlemi, devir alacak gerçek veya tüzel kişinin bağlantı anlaşması ve sistem kullanım anlaşmasını imzalamadığı sürece, İlgili Dağıtım Şirketi nezdinde geçerlilik kazanmaz.

Not: Her zaman olduğu gibi kafamız ters çalışarak tesisi yapmadan devretmenin bir yolunu bulmuştuk.  Şu anda yeni yönetmeliğin yolda olduğunu biliyoruz. Yönetmelik çıkmadan bile alınan önlemlere çözüm bulan firmalar olduğunu duydum.

Bir sonraki yazımda güncel yönetmelik ve getireceği eksi ve artılara değinmeye çalışacağım.

Sağlıcakla kalın;

Eyyüp CEYLAN