Merhaba arkadaşlar yönetmelikle birlikte hayatımıza girmiş olan KAKR (RCD) (Kaçak akım koruma rolesi)’nden bahsetmek istiyorum sizlere.

Bu yazımı Emo da kurs veren N.Cahit GENÇER hocamın ders notlarından alıntı yaparak sizlerle paylaşacam…

Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’ne (ETTY) göre tüm AG topraklama sistemlerinde (TN-C hariç) artık(kaçak) akım düzenleri kullanılması zorunludur.

“…3.8) TN sistemlerinde, aşağıdaki koruyucu düzenlerin kullanılması kabul edilir:

     1. Aşırı akım koruma düzenleri,

     2.Artık (kaçak) akım koruma düzenleri.

iv) TT sistemlerinde, aşağıdaki düzenlerin kullanılması kabul edilir: 

1. Aşırı akım koruma düzenleri,
2. Artık akım koruma düzenleri.”

KAKR_3

ÇALIŞMA PRENSİBİ: RCD cihazı içerisinde bulunan toroid üzerinde normal çalışan devrede bir gerilim indüklenmez. Bağlı bulunduğu devrede-cihazda toprağa bir kaçak varsa kaynağa doğru topraktan bir akım akacaktır. Bu durumda faz-nötr akımı farklı olacağı için(3 fazlı cihazlarda vektörel toplam farklı olacaktır) fark akımından dolayı toroid üzerinde gerilim indüklenir. Bu gerilim toroide bağlı röleyi çektirmeye yeterli hale geldiğinde röle şalteri açtırır ve devre enerjisiz kalır.

Kaçak koruma rolesi satın almaya gittiğimizde klasik elektrikçilerin bildiği 30mA veya 300mA  birde Anma akımı olan 32 A gibi değeri söyleyerek satın alırız. Aşağıdaki hususlara dikkat etmediğimizde Fabrikada veya Güneş enerji santrallerinde kullanmamız durumunda hiç istenmeyen sonuçlarla karşılaşmamız muhtemel.

TT sistemlerinde KAKR kullanma zorunluluğu vardır. Kaçak akım kullanılan bir sistemde topraklama direnci ne olmalıdır sorusuna yanıt verelim.

Normal şartlarda arızalı kısım ile toprak arasındaki gerilim U_E, 50V’dan(AC) düşük olmalıdır. (Yönetmelik)

30mA’lik KAKR için R_Amax = 50V/0,03A=1666Ω ,

Dolaylı dokunma için; R_Amax =50V/0,3A=166Ω

Kulaktan dolma topraklama direncinin evlerde veya binalarda 2 ohm düşük olması gerektiğini tüm elektrikçiler bilir. Gerçekte öyle olmadığını açıkça görmekteyiz.  KAKR rolesi varsa 166 ohm düşük olması yeterli olmaktaymış. Tabi ki KAKR sinin tam çalıştığından emin olmamız gerekmektedir.

Bina girişinde  S tipi 0,3A’lik selektif kaçak akım cihazı (yangın koruma)varsa

R_Amax =50V/(2.0,3A)=83Ω değerleri yeterlidir.

Peki sistemde kullanacağımız KAKR sini nasıl seçmeliyiz.

A) Kaçak Akım Değeri

1.) 30 mA

2.) 300 mA  (Ani Tip, Selektif (Gecikmeli) Tip)

B) Cinsi

1.) Elektromekanik (Nötr Bağlanmasa bile devreyi kesmesi istenir)

2.) Elektronik

C) Karakteristiğine  Göre (Tipi)

1.) AC Sınıfı ;AC  devrelerinde,

2.) A sınıfı ;AC  ve  yarım dalga  doğrultulmuş sistemlerde,

3.) B Sınıfı ; AC ve  tam-yarım dalga  doğrultulmuş sistemlerde

4.) F Sınıfı ;AC –yarım dalga  doğrultulmuş ve üçgen dalgalı sistemlerde, 

B Sınıfı                                                            F Sınıfı

Kullanılacaktır.(AC tipinin Almanya’da  kullanılması yasaklanmıştır.)

Şeklinde değerlere göre sınıflandırarak kullanacağımız KAKR karar vermemiz gerekmektedir.

Güneş Enerji Santrali ile uğraşan meslektaşlarımı da kısa bir bilgi vermek istiyorum.

1.) Güneş enerji santrallerinde Invertörlerin fabrikasyon kaçak akım değeri 80 mA dir. Bu yüzden AG panolarda kullanılan değer 300 mA olmalıdır.

2.) Elektromekanik

3.) B Sınıfı Olmalıdır.

Kaçak Akım Koruma Rolesini kısaca anlatmak istedim.

Teşekkürler;

Eyyüp CEYLAN